Mesnevi, özellikle Arap, Fars ve Osmanlı edebiyatlarında kendine özgü bir yapıya sahip olan, kendi aralarında uyaklı beyitlerden oluşan, aruz ölçüsüyle yazılan bir divan edebiyatı şiir biçimidir.

Özellikleri:

• Mesnevi, aruzun kısa kalıpları kullanılarak yazılır.
• Her beyit, kendi içinde uyaklıdır.
• Divan şiirinin en uzun şiir biçimlerinden biridir ve yazımı ve kafiyelenişi kolay olduğu için tercih edilmiştir.
• Konu bakımından her türde yazılabilir.
• Kafiye şeması genellikle aa, bb, cc, dd şeklindedir.
• Beyit sınırlaması bulunmamakla birlikte, genellikle uzun şiirler şeklinde kullanılır.
• Mevlana’nın ünlü eseri “Mesnevi,” aynı zamanda bu nazım biçiminin adını taşır ve 25.700 beyitten oluşur.
• İran edebiyatının önemli destanı “Şehname” de mesnevi nazım biçimi ile yazılmıştır.
• Divan şiirinde beş mesnevinin toplandığı kitaba “Hamse” adı verilir.
• Mesneviler, kasideler gibi bölümlere ayrılabilir.

Mesnevi Bölümleri:

1. Besmele
2. Dibâce
3. Tevhîd
4. Münâcât
5. Mi’râciye
6. Medh-i Çihâr-Yâr
7. Sebeb-i te’lîf
8. Âgâz-ı Dâstân
9. Hâtime

Mesnevi, zengin içeriği, ritmik yapısı ve anlam derinliği ile önemli bir edebi türdür, özellikle İslam kültürlerinde önemli eserlere sahiptir.