1. Ünite 2. Bölüm: Küresel İklim Değişikliği Özeti
Dünya, yaklaşık 4,6 milyar yıl süresince sürekli bir değişim içinde olmuştur. Bu değişim, doğadaki işleyişin ve sürekliliğin kaçınılmaz bir parçasıdır. Yeryüzündeki levha hareketleri, kıta oluşumları, dağların yükselmesi, günlük hava koşullarındaki değişiklikler, iklim şartlarının evrilişi, su ve yaşam için temel olan maddelerin devir daimi gibi doğadaki değişimlere örnekler verilebilir. Bu değişimler, izler bırakarak tarihsel kayıtlarda yer alır. Bilim insanları, bu kayıtları inceleyerek doğal sistemlerin nasıl çalıştığını anlamaya çalışır ve benzer değişimlerin gelecekte neler getirebileceği konusunda öngörülerde bulunur.
Doğadaki değişimler, diğer doğal sistemleri ve insanları etkiler. Aynı şekilde, bazen insanlar da doğayı değiştirir ve doğal sistemler üzerinde etkili olabilirler. Atmosferdeki gaz bileşiminin insan etkinlikleri sonucunda değişmesi, küresel iklim değişimine yol açar. Bu hızlı değişim, sera etkisinin insanlar tarafından bozulması sonucunda meydana gelir.
Atmosferin Sera Etkisi:
Atmosfer, Güneş’ten gelen kısa dalga boyutlu ışınları yeryüzü tarafından emer ve bu ışınları uzun dalga boyutlu ısı enerjisi olarak geri yayar. Atmosferde bulunan su buharı, karbondioksit, metan, azot oksit gibi sera gazları bu ısıyı emerek atmosferi ısıtır. Bu doğal işleme “sera etkisi” denir.
Son 150 yılda, insanların enerji üretimi, ulaşım, sanayileşme gibi faaliyetleri atmosfere sera gazları ve parçacıklar salmasına neden oldu. Bu, atmosferin sera işlevini artırarak “küresel ısınma” olarak bilinen süreci hızlandırdı. Bu, son 20 bin yılda doğal süreçlerle meydana gelen ortalama 4 ºC’lik sıcaklık artışına ek olarak son 100 yılda 0,9 ºC’lik bir ek sıcaklık artışına neden oldu.
Küresel İklim Değişimine Neden Olan İnsan Faaliyetleri:
- Fosil Yakıt Kullanımı
- Ormansızlaşma
- Tarım Uygulamaları
- Şehir Isı Adası
- Çöpler
Küresel İklim Değişiminin Olası Etkileri:
- Uç Değerdeki Hava Olayları ve İklim Şartlarının Değişmesi
- Meteorolojik ve Hidrometeorolojik Kökenli Afetlerin Artması
- Ekonomik ve Sosyal Etkilerin Ortaya Çıkması
- Buzulların Erimesi
- Deniz Seviyesinin Yükselmesi
- Okyanus Sularının Asitliliğinin Artması
- Biyoçeşitliliğin Azalması
- Çölleşme vb.
Ulusal ve Uluslararası Çözüm Arayışları:
Küresel iklim değişimi sorununu ele almak için bir dizi ulusal ve uluslararası organizasyon bulunmaktadır, bunlardan bazıları şunlardır:
- Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)
- Kyoto Protokolü
- Paris İklim Anlaşması