Nefes Nedir?
Nefes Nedir?
Nefes, Türk Edebiyatı’nda Âşık Halk Edebiyatı’nın bir nazım şeklidir ve genellikle Alevi-Bektaşi aşıklar tarafından yazılır. İşte nefesin özellikleri:
Özellikleri:
- Samimi, içten ve akıcı bir dil kullanılır.
- Sade bir Türkçe kullanılır, ancak tasavvufi özelliklerinden dolayı bazen Arapça-Farsça dini terimlere de yer verilebilir.
- Hece ölçüsüyle yazılan nefesler, aruzla yazılmış örnekleri de içerebilir.
- Dörtlük nazım birimi sıkça kullanılır, ancak dörtlük sayısı 3 ile 7 arasında değişebilir.
- Hece ölçüsü genellikle 11, 8 ve 7’li kalıpları içerir.
- Kafiye şeması koşmalara benzer şekilde “aaab (abab), cccb, dddb, eeeb” gibi düzenlenir.
- İlahiye benzer özelliklere sahiptir.
- Kaygusuz Abdal ve Pir Sultan Abdal, nefesin güzel örneklerini sunan şairler arasındadır.
- Vahdet-i vücud (tek vücut anlayışı) kavramı sıkça işlenir ve Hz. Muhammed ile Hz. Ali’ye övgüler de yer alır.
- Bektaşi tarikatına bağlı şairler tarafından söylenir.
- Koşmalara benzer bir biçim kullanır.
Örnek:
Ey benim canım Muhammed Ali
Varlık aşkı ile yandım kül oldum
Gör ki Pir Sultan Abdal neylemiş
Vahdet işledi çarh-ı gül oldum
Nefes Örnekleri
Nefes-1
Balım Sultan’dan
” URUM ABDALLARIYIZ
Biz Urum Abdallarıyız
Maksadımız yârdır bizim
Geçtik ziynet kabâsından
Gencinemiz erdir bizim
Dâim kılarız biz zârı
Harceyleriz elden var,
Dost yoluna verdik seri
Mürkirimiz hârdır bizim
Aşk bülbülüyüz öteriz
Râh-i Hakka yüz tutarız
Mânâ gevherin satarız
Mürşidimiz vardır bizim
İstivâyı gözler gözüm
Seb’almesanidir yüzüm
Ene’l Hakk’ı söyler sözüm
Mi’râcımız dârdır bizim
Haber aldık mahkemâttan
Geçmeyiz zâttan sıfattan
Balım nihan söyler Haktan
İrşâdımız sırdır bizim
( Balım Sultan ) “
Nefes-2
” Eğer ekilir de bostan olursam
Şu halkın diline destan olursam
Kara toprak senden üstün olursam
Bu yıl bu yayladan Şâh’a gidelim
Bir bölük turnaya sökün dediler
Yürekteki derdi dökün dediler
Yayladan öteki yakın dediler
Bu yıl bu yayladan Şâh’a gidelim (Pir Sultan Abdal) “